Nadeszły oszczędne czasy

Trwają prace nad budżetem Gliwic na 2023 rok. Trudna sytuacja finansowa samorządów w całym kraju wymusza dużą ostrożność w konstruowaniu planów budżetowych. Radni zagłosują w sprawie przyjęcia budżetu podczas grudniowych obrad.

W projekcie budżetu Gliwic na 2023 rok dochody są prognozowane w wysokości 1 mld 455 mln zł, natomiast wydatki w wysokości 1 mld 554 mln zł. Wydatki bieżące mają wynieść 1 mld 230 mln zł, a wydatki majątkowe – 323,7 mln zł. Zarówno dochody, jak i wydatki w 2023 roku będą niższe niż przewidywane wykonanie budżetu w 2022 roku.

Projekt budżetu zakłada w 2023 roku minimalną nadwyżkę operacyjną netto. Oznacza to, że dochody bieżące nadal będą nieznacznie przewyższać wydatki bieżące – o niespełna milion złotych. Pozwoli to utrzymać finanse miasta w ryzach i nie wpaść w spiralę zadłużenia. Jednak aby utrzymanie stabilnej sytuacji finansowej w mieście było możliwe, trzeba ograniczyć wydatki. W Gliwicach dzięki racjonalnie prowadzonej gospodarce finansowej nie przewiduje się zaciągania nowych kredytów, aby spłacać dotychczasowe.

Zadania samorządu będą realizowane, jednak czas kryzysu niewątpliwie będzie czasem zaciskania budżetowego pasa.

Przed polskimi miastami stoi wiele wyzwań przy konstruowaniu budżetów na 2023 rok. Nie wiadomo, jaki za kilka miesięcy będzie poziom inflacji i jak będą kształtować się stopy procentowe kredytów. Projekt budżetu Gliwic na 2023 rok uwzględnia te niewiadome i zakłada pewną elastyczność.

Znacząca część dochodów miasta to udział w podatku PIT. Niestety,  zmiany w prawie podatkowym wprowadzone w 2019 roku (obniżono wówczas podatek dochodowy z 18 do 17% i dwukrotnie podniesiono koszty uzyskania przychodów) oraz w 2022 roku (m.in. wzrost kwoty wolnej od podatku, zmiana progu podatkowego, obniżenie stawki podatkowej z 17 do 12%) uderzyły w samorządowe budżety. Zgodnie z wyliczeniami Związku Miast Polskich opartymi na danych Ministerstwa Finansów oraz Ocenach Skutków Regulacji do ustaw zmieniających system PIT, w Gliwicach łączny ubytek dochodów z PIT w latach 2019–2023 wyniesie przeszło 370 mln zł. Natomiast suma tak zwanych rekompensat dla gliwickiego samorządu w 2021 i 2022 wyniesie zaledwie około 83,5 mln zł. Nasze miasto zatem wciąż traci prawie 287 mln zł. Są to niebagatelne pieniądze, bez których tempo rozwoju zwolni.

Trzeba podkreślić, że zmiany podatkowe, które tak dotkliwe uderzają w finanse samorządów, nie powodują strat w Budżecie Państwa. Polski Ład sprawił, że dla wielu przedsiębiorców korzystne stało się rozliczanie w trybie zryczałtowanym. Wpływy do Budżetu Państwa z tego tytułu wzrosły od września 2021 blisko dwukrotnie. Co istotne, samorządy nie mają udziału w podatku zryczałtowanym.