Unijne inwestycje 20/20 Odc. 5. Co po przemyśle? Rewitalizacje!

1 maja minie 20 lat, odkąd Polska przystąpiła do Unii Europejskiej i zaczęła korzystać z miliardów złotych pozyskiwanych z budżetu wspólnoty. Dla Gliwic (sięgających po fundusze unijne odkąd tylko stały się one dostępne dla krajów wówczas jeszcze kandydujących do UE) rozpoczął się wtedy czas wielkich przeobrażeń i dynamicznego wzrostu poziomu życia. W ciągu dwudziestolecia miasto pozyskało prawie 1,6 mld złotych, co pozwoliło zrealizować 350 projektów. Unijne środki umożliwiły m.in. odnowę obiektów industrialnego dziedzictwa Gliwic i zapoczątkowały rewitalizację i zagospodarowywanie poprzemysłowych terenów w miejskiej przestrzeni.

W imponującą przemianę pokopalnianego terenu i ponadstuletnich ceglanych budynków przy ul. Bojkowskiej 37 w Centrum Edukacji i Biznesu „Nowe Gliwice” miasto zainwestowało 18,2 mln zł, wykorzystując unijne środki przedakcesyjne w wysokości 38 mln zł (program Phare 2003 Spójność Społeczna i Gospodarcza). W zrewitalizowanym w latach 2006–2008 kompleksie utworzono centrum nowoczesnego, kreatywnego przemysłu i nauki. Z czasem do odrestaurowanego budynku dawnej maszynowni KWK „Gliwice” (zbudowanej tak jak i sąsiedni budynek cechowni w latach 1912–1914 według projektu cenionych architektów Emila i Georga Zillmannów) przeniesiono także Oddział Odlewnictwa Artystycznego Muzeum w Gliwicach. Dziś funkcjonalna, atrakcyjna przestrzeń „Nowych Gliwic” przyciąga mieszkańców wydarzeniami kulturalnymi, a także sportowymi.

fot. R. Neumann From the Sky / arch. UM w Gliwicach

Pierwszy etap rewitalizacji Nowych Gliwic objął 15 hektarów. Z biegiem czasu, m.in. dzięki wykorzystaniu ok. 6,9 mln zł dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2007–2013), powierzchnia inwestycyjna kompleksu urosła do 25 ha. W 2022 r. poszerzyła się o następne 9 ha dzięki zagospodarowaniu zdegradowanych terenów po byłej koksowni w ramach projektu miejskiej spółki GAPR, wartego 22,5 mln zł i współfinansowanego ze środków UE w wysokości 11,2 mln zł (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014–2020). Dzięki tym działaniom w pejzażu Nowych Gliwic znajdziemy dziś nowoczesne siedziby kilkudziesięciu zaawansowanych technologicznie firm i przedsiębiorstw z branż kreatywnych, m.in. energetycznej, kosmicznej, telekomunikacyjnej, informatycznej, lotniczej i elektrotechnicznej.

fot. Mosquidron / arch. UM w Gliwicach

Zmodernizowane gliwickie lotnisko dysponuje obecnie solidnym zapleczem technicznym, oświetlonym i utwardzonym, niemal kilometrowym pasem startowym z płytą postojową i drogą kołowania, hangarami i nową stacją paliw. Interesujące, niemal stuletnie dzieje tego miejsca przywołuje stworzone dzięki funduszom europejskim (na kwotę 18,2 mln zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego 2014–2020) Gliwickie Centrum Edukacji Lotniczej. Działa w nowoczesnym budynku wystawienniczo-konferencyjno-szkoleniowym na terenie dawnych warsztatów lotniczych. W 2023 r. zarządca lotniska, Górnośląski Akcelerator Przedsiębiorczości Rynkowej, otrzymał 41 mln zł unijnego dofinansowania w ramach programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021–2027 na utworzenie Gliwickiego Parku Techniki, Technologii i Edukacji Lotniczej. Projekt GPTTEL przewiduje utworzenie południowej strefy inwestycyjnej na terenach w bezpośrednim sąsiedztwie lotniska i budowę jej uzbrojenia technicznego. 

fot. Mosquidron / arch. UM w Gliwicach
 

Gliwicki TECHNOPARK, jeden z najdłużej działających w Polsce parków naukowo-technologicznych, którego współzałożycielem i większościowym udziałowcem jest Miasto Gliwice, od 20 lat rozwija swoją działalność, wykorzystując wsparcie z funduszów unijnych. Dzięki nim m.in. rozbudował swoją infrastrukturę, stworzył Inkubator Nowoczesnych Technologii oraz Inkubator Przedsiębiorczości. Niedawno pozyskał też dofinansowania unijne do kolejnych dwóch projektów: EDIH HPC4 Poland (zwiększającego świadomość i dostępność zaawansowanych narzędzi i usług cyfrowych) oraz IT Hub Gliwice – przyszłej siedziby dla 40 firm m.in. z branży ICT, automatyki, nowoczesnych źródeł wytwarzania energii i wyrobów medycznych. Na tę ostatnią inwestycję otrzymał 29 mln zł z programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021–2027 (w ramach działania 10.5. Innowacyjna infrastruktura wspierająca gospodarkę). 

fot. Mosquidron / arch. UM w Gliwicach

(kik)